افراط و تفریط در عزل و نصب مدیران

حرف آنلاین، یادداشت/ مجتبی قلی پور باقری| یکی از مهمترین موضوعاتی که بر اساس اندیشه و سیره امیرالمومنین علی علیه السلام در نهج البلاغه مطرح است نظام عزل و نصب کارگزاران است که مبنای آن خواسته های الهی است که لازم است مبانی اصول و شاخصه‌های علوی مورد توجه دولتمردان قرار گیرد چرا که هیچ خطری برای جامعه اسلامی همچون خطر بر سر کار آمدن افراد فاقد اهلیت یا کم صلاحیت نیست. امام خمینی (ره) در وصیتنامه خویش می فرماید«من در میان شما باشم یا نباشم نگذارید این انقلاب بدست نااهلان و نامحرمان بیفتد» و مولا نیز در نامه به مالک چنین هشدار می دهد که «من بیم آن دارم که نابخردان و نابکاران زمان امور این ملت را به دست آورند و مال خدا را دست به دست گردانند و بندگان او را بردگان خود گیرند و با صالحان به دشمنی برخیزند فاسقان را حزب خود قرار دهند» (نهج البلاغه، نامه، ۶۲) اصول ایجابی ( خطوط حاکم)؛ حریم داری، اصل پایبندی به کیفیت استخدام، اعتدال و میانه‌روی، صراحت و صداقت و اصول سلبی (خطوط قرمز)؛ نفی خودکامگی قدرت طلبی نفی شتاب کردن و سستی ورزیدن نفی شهوت تغییر دو اصل کلی، مهم و کاربردی در نهج البلاغه جهت تعیین کارگزاران نظام اسلامی است.

با بررسی دولت های مختلف بعد از پایان دفاع مقدس، همه دولتها بجز دولت ۹و۱٠ که دیدگاه ضد لیبرالی و ضد غرب داشته بقیه به شدت و کاملا متوجه غرب بودند و میانگین سنی اعضای کابینه‌ها هم دارای نوسانات نسبتاً زیاد بوده، به‌گونه‌ای که دولت آقای روحانی پیرترین دولت تاریخ ایران بعد انقلاب را به ثبت رساند. میانگین سن وزیران دولت اول هاشمی ۴۱، دولت دوم ۴۴، دولت اول خاتمی ۴۵ دولت دوم ۴۷، دولت اول احمدی‌نژاد ۴۹ ، دولت دوم ۵۰، دولت اول روحانی ،۵۷ دولت دوم روحانی ۵۸ بود. اما بازه سنی وزیران ( دامنه سنی کابینه) برخی کشورهای موفق جهان از جمله چین ۵۸-، ۷٠ژاپن ۴۵-۷۵ ، اروپا۴۲-۷۱ ،آلمان ۴۲-۷۳ ، امریکا ۴٠-۷۴ و اما ایران ۵۷-۷۱ است.
به وضوح عیان است که هیچ استراتژی منسجم، پیوسته و مشخصی در دولت‌های مختلف حاکم نبوده و موفقیت و عدم توفیق دولت‌ها صرفا ریشه در یک آیتم پیر بودن و جوان بودن مدیران آن یا تعامل و تقابل مسولین آن به یک بلوک شرق یا غرب نبوده و نخواهد بود بلکه همانگونه که به درستی رهبر حکیم و معظم انقلاب بارها فرمودند بایستی به تقویت پتانسیل و ظرفیت‌های بخش‌ها و منابع انسانی و مادی داخل همت گماشت؛ امری که در نظامیان و نهادهایی که مستقیما زیر نظر معظم له اداره می‌شوند محقق گردید و علی‌رغم تحمل شدیدترین تحریم‌ها به عظیم‌ترین توفیق ها دست یافتند اما دولت های مختلف به دلیل بکارگیری مدیرانی با روش، منش و گفتار افراطی و تفریطی موجب خدشه اعتماد مردم به نظام و مسئولین آن به خصوص به مسئولین دولت ۱۱ و ۱۲ گردید. حال که دولت سیزدهم در ابتدای گزینش و به‌کارگیری مدیران شایسته و در تراز نظام اسلامی قرار دارد از ریاست محترم جمهور به طور عام و از استاندار معزز به طور خاص انتظار می‌رود به دور از تغییر یا جابجایی اولویت ها توسط افراد، احزاب و گروه‌های منتفع شایسته گزینی را مد نظر قرار داده و از افرادی که فاقد سابقه موجه و موثر عملکردی هستند استفاده نگردد (فاقد کارنامه یا دارای کارنامه ناصواب) بلکه از کسانی بهره جسته که دارای کارنامه خوب و برنامه خوب باشند چرا که اگر فرد فاقد شاخص ها و ویژگی های دیگری که در ادامه ذکر می گردد، باشد توان، انگیزه و شجاعت اجرای بهترین برنامه ها را نخواهد داشت.
از جمله ویژگی های لازم و کافی برای کارگزار داشتن تعهد و تخصص- دلسوزی- تدبیر- تلاش شبانه‌روزی- روحیه فسادستیزی- خوش‌فکری- خلاقیت و نوآوری- شرح صدر- توان جسمی- علم و تجربه می باشد (تجربه قطعاً علم نافع می باشد) بدیهی است که فقدان صفات مذکور در هر کارگزاری و در هر مسئولیتی ضمن اینکه با عدم پذیرش محیط مواجه می گردد بلکه با اقدامات نادرست و بحران ساز مشکلات متعددی برای خود، سیستم اداری و حاکمیت ایجاد و موجب تشدید بدبینی مردم با دامن زدن مضاعف از سوی فرصت‌طلبان و معاندان داخلی و خارجی در فضای مجازی و غیره می گردد. البته مقام عالی استان در اقدامی در خور تقدیر و تحسین با به کارگیری مشاورین بسیار شایسته و مطلع از کلیه ظرفیت‌های انسانی و مادی استان در حال شناسایی و تهیه بانک اطلاعاتی مدیران از شیوه‌های مختلف می باشد که امیدواریم در ادامه و در عمل نیز شاهد تدوین یک نظام نامه و سیستم عزل و نصب مدیریتی با اعلام استراتژی تعریف شده‌ای باشیم تا بر مبنای همان امکان ادامه مدیریت یا انقطاع مدیریت ها صورت گیرد و ملاک استفاده از افراد صرفاً با آیتم های کم اهمیت تر یا بی اهمیت یا با تفاسیر خاص و تقلیل گرایانه صورت نگیرد و همانگونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند چنانچه سردار‌دلها زنده بود ده سال دیگر از ایشان در یک جایگاه مهم که توان جسمی بالایی را می‌طلبد استفاده می نمود لذا نباید به بهانه صرفاً جوانگرایی از تجربه بزرگان استان که سالها تعهد و تخصص- تدبیر-فساد ستیزی و… خود را به اثبات رساندند و حال زمان ثمر دهی و بهره مندی مردم از آنهاست کنار گذاشته شوند یا به بهانه تعهد، تخصص وتدبیر که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است کم اهمیت جلوه داده شود چرا که به قول شهید بزرگوار چمران «تقوا از تخصص لازم تر است آن را می‌پذیرم اما می‌گویم فردی که تخصص ندارد و کاری را می پذیرد، بی تقواست.»
درخاتمه امیدوارم با تهیه و تدوین نظام‌نامه، سیستم و بانک اطلاعاتی عزل و نصب مدیران به عنوان یک الگوی کشوری شاهد از بین بردن دیدگاه‌ها و اقدامات افراطی و تفریطی گذشته در مازندران باشیم تا همانگونه که در همه عرصه ها مردم شریف مازندران در دفاع از نظام رتبه ممتاز را به خود اختصاص داده لکن در برخورداری از توسعه و منابع کشوری رده آخر را با مظلومیت و محرومیت به خود اختصاص دادند با استفاده از ظرفیت مدیران شایسته ضمن تغییر نظام برنامه‌ریزی کشور در همه عرصه ها حق استان اعاده و به جایگاه واقعی خود که همان تراز ممتاز کشوری می‌باشد. نائل و زیرساخت های توسعه استان نیز قبل از حضور سیل عظیم مهاجران در سال های آتی به سبب تغییر اقلیم فراهم و مستعد پذیرش حتی چند برابری جمعیت فعلی استان گردد.