گردشگری 2014؛ رکوردها و رکودها

حرف آنلاین:

فکر می‌کنید چند نفر در سال 2014 سفر کردند؟ اگر هر کس که یک شب را در کشوری غیر از کشور خودش بماند، مسافر محسوب کنیم (طبق تعریف سازمان جهانی جهانگردی)، حدس می‌زنید چند مسافر بین‌المللی در سال 2014 وجود داشته است؟ جواب باورنکردنی است: 1.100.000.000 نفر!

این یعنی حدود یک ششم جمعیت دنیا در سالی که گذشت به سفر رفته‌اند و از کشورهای مختلف بازدید کرده‌اند. این یعنی رکوردی که هرگز تا به حال در جهان رقم نخورده بود و حتی پیش‌بینی هم نمی‌شد. چرا که سازمان جهانی جهانگردی در سال 2010 پیش‌بینی کرده بود ضریب رشد گردشگر بین‌المللی در حد فاصل 2010 تا 2020 میلادی حدود 3/8 درصد باشد؛ اما ضریب رشد گردشگر در سال 2014 نسبت به سال قبل، به 5 درصد رسید!

 قاره آمریکا در این رکوردزنی پیشتاز بوده و میهمانان ساکنان این قاره، امسال 8 درصد بیشتر از سال 2013 بوده‌اند. آسیا و اقیانوسیه رتبه‌اش بعد از آمریکا است. این منطقه که ایران را نیز در خود جای داده، حدودا 5 درصد بیشتر از سال قبل میزبان مسافران خارجی بوده است. رشد اروپا و خاورمیانه هم در این زمینه حدود 4 درصد بوده و آفریقا هم 3 درصد رشد جذب مسافر داشته است.

*ایران چه خبر؟

به آمارها که نگاه می‌کنیم (اگر آمار دقیقی پیدا کنیم و به آن اعتماد کنیم!) رشد ورود گردشگر خارجی در ایران بیش از 20 درصد بوده و جزو رکوردداران دنیا بوده‌ایم. تازه این در حالی است که کلی از گردشگرها به خاطر مشکلاتی، مثل نگرفتن ویزا و پُر بودن هتل‌ها و نبودن پروازهای مستقیم و… سفر به ایران را از دست داده‌اند، وگرنه دست هیچ کشوری به رکوردهای ما نمی‌رسید! اوضاع عالی است و به نظر می‌رسد و رونق گردشگری بدجور چشمک می‌زند. اگر خدا با همین فرمان پیش برود، نان گردشگری‌مان در رونق است.

فرض کنیم اگر امسال (با اعتماد محتاطانه به آمارها) 5 میلیون نفر به ایران آمده باشند (اعم از عراقی‌ها، آذربایجانی‌ها، افغانستانی‌ها، ترکیه‌ای‌ها، پاکستانی‌ها، ترکمنستانی‌ها، عربستانی‌ها، کویتی‌ها و هندوستانی‌ها که پیشتاز ورود به ایران بوده‌اند) و در سال جدید میلادی هم با همین شیب 20 درصدی رشد پیش برویم، پس سال دیگر به حول و قوه الهی و یاری همسایه‌ها حدود 6 میلیون گردشگر خواهیم داشت.

اما یک سوال؟ تا جایی که با دوستان آژانس‌دار و همکاران آژانس‌کار در طول ماه‌های پیش صحبت می‌کردم، همه در حسرت هتل و فضاهای اقامتی مناسب بودند و از بی‌اتاقی نمی‌توانستند مسافران اروپایی‌ و شرق آسیایی‌شان را به ایران بیاورند. صبر کنید! پس چرا در بین 9 کشوری که بیشترین مسافر را به ایران می‌فرستند، نامی از هیچ کشور اروپایی (بجز ترکیه که در تردید بین اروپا و آسیا است) و شرق آسیایی وجود ندارد؟ معادله کمی پیچیده شد! از طرفی هتل‌های اصفهان و شیراز و یزد اغلب با مسافرانی از کشورهای غربی و شرقی پر می‌شوند؛ اما از طرف دیگر نام هیچ یک از کشورهای غربی و شرقی در فهرست 9 کشور اول مسافرفرست به ایران نیست! شاید آن‌هایی که از این 9 کشور می‌آیند گردشگرِان هتل‌دوست نیستند. وگرنه باید هتل‌های ما با عراقی‌ها و افغانستانی‌ها پر می‌شد، نه غربی‌ها و شرقی‌ها! (شهر مشهد البته مستثنا از این قاعده است). شاید هم تعداد هتل‌های ما خیلی کم است. آنقدر کم که همه هتل‌های خوب شهرهای گردشگرپسندمان، با درصدی ناچیز از گردشگران ورودی پُر می‌شود. این یعنی ظرفیت هتل‌های ما تنها به اندازه اقامت مسافرانی است که از لحاظ آماری جزو 9 کشور اصلی مسافرفرست به ایران قرار نمی‌گیرند!

*اثرات آتش‌بازی سال نو!

اما چه کاری است این اول سال نویی، چُرتکه به دست گرفته‌ام و حساب و کتاب می‌کنم؟ مطمئنم مسؤولان برای معضلات موجود راه حل‌هایی دارند. شاید پروژه‌های متعدد هتل‌سازی به صورت مخفیانه در شهرهای گردشگرپذیر در حال ساخت باشد و ظرف روزهای آتی به صورت پی‌در‌پی هتل افتتاح شود. بالاخره مطمئنم همه به وضوح می‌دانند که اگر تعداد هتل‌های ما بیشتر نشود، آمار گردشگرهای ما افزایش نمی‌یابد، چون جایی وجود ندارد که افزایش یابد. حتی اگر تقاضای آمدن به ایران 100 درصد رشد کند.

البته با توجه به آن‌که مسافران 9 کشور نخست مسافرفرست به ایران، حتما دست‌کم یک شب در ایران می‌مانند و با توجه به این‌که اگر قرار بود در هتل‌ها بمانند، آنگاه جایی برای اروپایی‌ها نمی‌ماند، حدس می‌زنم شاید بیشتر این مسافران عزیز، دوستان و یا اقوامی در ایران دارند که در خانه آن‌ها اقامت می‌کنند. شاید هم آن‌ها کارهایشان را در روز انجام می‌دهند و شب زود به کشور خود بازمی‌گردند! به هر صورت اگر میهمانان غربی و شرقی متقاضی هم بپذیرند که به خانه اقوامِ مسافران کشورهای همسایه بروند و خانواده‌های میزبان هم میهمان‌نوازی ایرانی را اثبات کنند، آن‌وقت می‌توانیم امیدوار باشیم که بتوانیم گردشگر بیشتری را در سال 2015 جذب کنیم. البته راهکار دیگر هم این است که مسافران اروپایی با تورهای یک روزه به ایران سفر کنند و نگران فضای اقامتی در ایران نباشند، چون اینجا هم نگرانی زیادی دیده نمی‌شود.فکر کنم این‌که در بین این همه رکوردهای خیره‌کننده جهانی، به رُکودِ اراده برای توسعه گردشگری فکر می‌کنم، اثر آتش‌بازی‌های سال نو میلادی باشد!

مجید عرفانیان، فعال گردشگری