بحران خلافت در عربستان

حرف آنلاین:

موضوع بیماری «ملک عبدالله» پادشاه 90 ساله عربستان و مرگ احتمالی وی و به دنبال آن بحران خلافت در این کشور به یکی از سوژه‌های مهم این روزهای رسانه‌های جهان تبدیل شده است.

«سلمان بن عبدالعزیز» و «مقرن بن عبدالعزیز» دو ولیعهد عربستان سعودی و در واقع دو کاندید مطرح شده برای جایگزینی ملک عبدالله و خلافت هستند اما سلمان 80 ساله از «پیری» رنج می‌برد و مقرن که جانشین ولیعهد است با مخالفت شدید در داخل کاخ‎های دربار روبروست.

منابع رسانه‌ای در گزارش‎های خود اعلام کردند که گام‌هایی به سمت بازچینی مهره‌ها برداشته شده است اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که عربستان سعودی در منصب پادشاهی کشور به چه سمتی حرکت می‌کند؟

اگر امروز از یک شهروند سعودی این سوال پرسش بشود که چه کسی جانشین پادشاه سعودی خواهد شد، پاسخ خواهد داد که سلمان بن عبدالعزیز ولیعهد اول، پادشاه آینده این کشور می‌شود.

قرار است سلمان بن عبد العزیز ولیعهد 80 ساله عربستان بعد از مرگ عبدالله، پادشاه شود ولی مشکلی که وجود دارد بر سر ولیعهدی و اختلاف‌های شدید درباری‌ها بر سر آن است.

سلمان و مقرن پسران عبدالعزیز، بنیان‌گذار عربستان سعودی‌ و اولین پادشاه آن هستد. ملک عبدالعزیز که معمولا به نام ابن سعود از او یاد می‌کنند سال 1953 درگذشت.

سلمان بن عبدالعزیز 80 ساله از جمله بازماندگان «سدیری‌های سبعه»(هفت سدیری) هستند، لقبی که پسران ابن سعود به یکی از همسران محبوبش به نام حصه سدیری داده بودند.

سلمان در حال حاضر سمت وزیر دفاع و معاونت نخست‌وزیری را بر عهده دارد و در سال 2012 به جای نایف بن عبدالعزیز به عنوان ولیعهد اول عربستان انتخاب شد.

دلایل و نمونه‌های زیادی وجود دارد که نشان می دهد سلمان از بیماری «آلزایمز» رنج می‌برد بنابراین توانایی تصدی بالاترین سمت در عربستان را ندارد.

«سایمون هندرسون» پژوهشگر موسسه‌ای در واشنگتن  و کارشناس مسائل دربار عربستان که دو کتاب در این خصوص منتشر کرده است و در یکی از آن دو به موضوع بیماری سلمان پرداخت و نوشت: «با وجود فعالیت سلمان در نشست‌ها بر اساس دستور کار تعیین شده، مشخص است که وی به نوعی عقب ماندگی ذهنی دچار است به گونه‌ای که برخی از کسانی که با وی ملاقات داشتند فاش کردند که وی پس از چند دقیقه صحبت کردن، به صورت نامتناسب شروع به تکلم می‌کند».

این موضوع نگران‌کننده‌ای که عربستان از پرداختن مستقیم به آن خودداری می‎کند و شاید همین مساله اقدام بی‌سابقه دربار عربستان در سال 2013 درباره تعیین مقرن به عنوان ولیعهد دوم را توجیه کند.

از سوی دیگر، منابع مطلع اسرائیلی در امور عربستان اعلام کردند که مساله خلافت مدام در دربار پادشاهی سعودی مطرح است و این موضوعی است که نسبت به بحران آینده در دربار هشدار می‌دهد.

این در حالی است که طرفداران مقرن(کوچکترین فرزند عبدالعزیز بن سعود) معتقدند که وی در مقایسه با فرزندان عبدالعزیز جوان است بنابراین شانس بیشتری در رسیدن به مسند قدرت را دارد.

اما باید گفت که انتخاب مقرن برای جانشینی ملک عبدالله بدون مشکل نیست زیرا امرای دربار با جانشینی وی شدیدا مخالف هستند و این موضوعی است که رسما در عربستان شایع است. از سوی دیگر، مادر مقرن از کنیزان یمن است بنابراین وی از لحاظ نسبی بین شاهزادگان سعودی در پایین ترین درجه قرار دارد و همین موضوع موجب انزجار درباری‌هایی که به حسب و نسب اهمیت می‌دهند، می‌شود.

با وجود اسامی مطرح شده وارثان ملک عبدالله، بسیاری از تحلیلگرن و کارشناسان با درنظر گرفتن صحنه سیاسی عربستان پس از مرگ ملک عبدالله، آن را صحنه بحران حقیقی می‌دانند که به اختلافات و کشمکش‌های پشت پرده در ریاض دامن زده می‌شود.

در واقع اختلافات ادامه اختلافات دو گروه «السدیری» و «غیر سدیری» است که شاهزاد‌ه‌هایی مثل سلمان و سلطان ولیعهد کنونی و سابق در زمره سدیری‌ها و ملک عبدالله و ولید بن طلال جزو شخصیت‎های غیر سدیری محسوب می‌شوند.

معمولا در عربستان قدرت بین شاهزادگان برادر می‌چرخد بدین ترتیب که اگر خانواده سدیری پادشاه باشد، برای حفظ آرامش دربار پادشاهی ولیعهد از غیر سدیری‌ها انتخاب می‌شود اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا ملک عبدالله پادشاه عربستان این عرف و سنن درباری را حفظ خواهد کرد یا اینکه غافلگیرانه عمل خواهد کرد و «متعب بن عبدالله بن عبدالعزیز» فرزند ارشد خود را انتخاب می‌کند.

منابع غیر رسمی در عربستان اعلام کردند که پیشتر پادشاه عربستان از شورای سلطنت ترفیع منصب متعب پس از رسیدن مقرن به منصب ولیعهدی و یا پادشاهی را درخواست کرده بود.

سوال دیگر اینکه، آیا پادشاه عربستان بر خلاف عادات و سنن پادشاهی آل‌سعود عمل می‌کند و در قید حیاتش جانشینی برای خود تعیین می‌کند و قدرت را به فرزندش منتقل می‌کند؟/فارس