فاجعه زباله ها و واقعیت تلخ!

زباله مهم‌ترین مشکل امروز مازندران است، چراکه سلامت شهروندان و محیط‌زیست را به‌صورت مستقیم نشانه رفته است. مازندران با داشتن دریا و جنگل از سرمایه‌های ملی کشور محسوب می‌شود، بنابراین حل بحران 40 ساله زباله در این استان نیازمند نگاه و بودجه ملی است.حدود سه ماه پیش بود که خبر تخلیط زباله‌های عفونی مطب‌های شهرستان ساری با دیگر زباله‌های عادی توسط بهرام فغانی رئیس محیط زیست شهرستان ساری سوژه خبری رسانه‌ها شده بود.فغانی در خبر جسورانه خود به مشکلاتی که زباله‌های عفونی مطب‌ها ممکن است برای پرسنل شهرداری ایجاد کند پرده برداشت.وی به دیگر خطر زباله‌های عفونی مطب‌ها که ممکن است برای مردم ایجاد کند نیز اشاره کرد، اما پس مطرح کردن این موضوع اتفاق خاصی در استان برای ساماندهی زباله‌های عفونی مطب‌ها رخ نداد. در حال حاضر زباله‌های عفونی مطب‌ ها و کلینیک های استان مازندران همراه با زباله‌های شهری جمع‌آوری و به صورت غیراستاندارد با دیگر زباله‌های عادی دفن می‎شود.مسئله پسماند بزرگ‌ترین چالش مازندران طی دهه اخیر است و هر روز تهدیدات زیست محیطی‌اش بیشتر و بیشتر می‌شود. چالشی که ارتباط مستقیمی با سلامت مردم داشته و نگرانی‌های فراوانی را بوجود آورده است. نگرانی‌هایی از جنس عدم ساماندهی زباله‌های خانگی و پسماندهای عفونی، زباله‌های برجای مانده از سوی مسافران، نامناسب بودن مکان‌های دفن زباله، عدم راه اندازی کارخانه‌های کمپوست و زباله سوز، عدم پاسخگویی شفاف، زیر بار نرفتن دستگاه‌های متولی و پاسکاری‌های اداری. عدم ساماندهی پسماندهای عفونی مراکز کلینیکی سلامت مردم را بیش از پیش در معرض خطر قرار داده و واقعیت تلخ دیگری را رقم زده است.این مسئله آنچنان عادی شده که مراکز درمانی خصوصی، زباله‌هایشان را مقابل درب کلینیک‌ها دپو کرده تا همراه زباله های خانگی به مراکز دفن بروند و در این راستا، واهمه‌ای از آلوده شدن مردم ندارند.مطرح کردن بحث وجود زباله‌های عفونی با زباله‌های عادی، با وجود اینکه مدت طولانی در استان انجام می‌شود، شوک بزرگ زیست محیطی بود که مطرح شد، انتظار بود که متولیان امور با توجه به اینکه این بحث رسانه ای شد در رسانه توضیحات خویش را مطرح کنند.رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ساری در گفت و گو با حرف درباره آخرین پیگیری‌های انجام شده برای ساماندهی وضعیت زباله‌های عفونی مطب‌ها گفت: این موضوع از حدود سه سال گذشته در کارگروه پسماند شهرستان مطرح و دغدغه‌های زیست محیطی در این ارتباط اعلام شده بود و پرونده این موضوع در اختیار دادگستری قرار دارد.بهرام فغانی بیان داشت: یک‌بار شکایت بر علیه نظام پزشکی استان در دادگاه مطرح شد که در این بخش نیز تبرئه شدند اما دوباره به این مسئله اعتراض کردیم.وی با اعلام اینکه پیگیری این موضوع هستم، افزود: قاضی پرونده اعلام کرد که عمدی در کار نبوده و این موضوع با واکنش اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ساری مواجه شد و برای تبیین بیشتر موضوع با دادستان رایزنی شد و در حال حاضر این پرونده در مرحله بررسی قرار دارد و و صورت جلسه شد که محیط زیست و بهداشت بازدید مشترکی ظرف یک ماه از مراکز خصوصی داشته باشند و گزارش را به معاون دادستانی مرکز استان اعلام کنند.فغانی با اعلام اینکه متولی ساماندهی زباله‌های عفونی مطب‌ها دانشگاه علوم پزشکی و سازمان نظام پزشکی است، گفت: دانشگاه علوم پزشکی این مسؤولیت را به نظام پزشکی و نظام پزشکی نیز به دانشگاه علوم پزشکی استان ارجاع می‌دهد.وی با اعلام اینکه باید معضل زباله‌های عفونی مطب‌ها برطرف شود، افزود: متولی این موضوع دانشگاه علوم پزشکی است و بنده از همه ظرفیتم برای ساماندهی زباله‌های عفونی مطب‌ها استفاده می‌کنم.وی یادآور شد: در حال حاضر ساماندهی مناسب زباله‌های عفونی مطب‌ها و مراکز خصوصی انجام نمی‌شود و تا زمانی که در این مسؤولیت حضور دارم نسبت به ساماندهی این موضوع اقدام می‌کنم.فغانی با اعلام اینکه عدم ساماندهی زباله‌های عفونی مطب‌ها مشکل جدی است، گفت: بنده مسؤول هستم در این زمینه باید پاسخگو باشم، مسؤول کسی است که در برابر دغدغه‌ها و مشکلات باید پاسخگو باشد.رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ساری با طرح این سوال که تا کی بحث ساماندهی زباله‌های عفونی باید محرمانه باقی بماند، چرا باید روی معضل جدی که برای مردم ایجاد مشکل می‌کند مهر محرمانه زده شود، ادامه داد: برخی‌ها مسائل محرمانه با وظایف عادی خودشان را اشتباه گرفتند، وقتی برای موضوع راهکار وجود دارد، مدیر و مسؤول باید بازخواست شود که چرا نسبت به رفع مشکل اقدام نکرده است.رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ساری با اعلام اینکه قانون به صورت شفاف وظیفه ساماندهی زباله‌های عفونی مطب‌ها را مشخص کرد، چرا مسؤولان نباید به وظیفه قانونی خود اقدام کنند، یادآور شد: وقتی در حوزه مسائل بهداشتی و عفونی مسائلی وجود دارد، عقل و منطق حکم می‌کند که دانشگاه علوم پزشکی باید در این زمینه ورود پیدا کند.وی اضافه کرد: پاس‌کاری کردن در زمینه ساماندهی پسماند عفونی مطب‌ها ظلم به مردم و محیط زیست است، این پاس‌کاری‌ها معنی ندارد.این مسؤول ادامه داد: بخش اعظمی از مراکز کلینیکی زباله‌هایشان بی‌خطر سازی نمی‌شود.وی دفن زباله‌های عفونی همراه زباله‌های خانگی را بی‌مبالاتی و بی‌احتیاطی دانست و افزود: اگر شهرداری‌ها زباله‌های عفونی را به همراه زباله‌های عادی به مراکز دفن ببرند، تخلف است، ناگفته نماند شهرداری‌ها اعلام می‌کنند اینگونه زباله‌ها در کیسه‌های مشکی قرار دارند و قابل تشخیص نیست.رئیس اداره محیط زیست ساری و میاندورود خاطرنشان کرد: در گارگروه پسماند، گفت‌وگوهای زیادی در این ارتباط شکل گرفت و همچنان سازمان نظام پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی مسئولیت اینگونه زباله‌ها را به یکدیگر واگذار می‌کنند.فغانی با اشاره به اینکه اختلاط هرگونه پسماند عفونی با پسماند عادی ممنوع است گفت: شرکت‌های دانش بنیانی وجود دارند که می‌توان در راستای ساماندهی زباله‌های عفونی از ظرفیت‌شان استفاده کرد.

*اکثر پزشکان زباله عفونی ندارد

رئیس نظام پزشکی ساری نیز در گفت وگو با حرف با اعلام اینکه مسئولیت بی‌خطرسازی زباله های عفونی برعهده تولیدکننده آن است، این پرسش را مطرح می‌کند که آیا نظام پزشکی اینگونه زباله‌ها را تولید می‌کند که مسئولیت امحاء آن را بر عهده داشته باشد و این در حالی است که اکثر پزشکان زباله عفونی ندارند.مجید شیخ رضایی با اشاره به اینکه هشدارهای لازم را به پزشکان داده‌ایم و مکاتباتی در این زمینه هم صورت گرفته است، اظهار کرد: ما تنها می‌توانیم در این زمینه اطلاع‌رسانی کنیم و جنبه حمایتی و هدایت داریم و نظارت نیز برعهده دانشگاه علوم پزشکی است.وی با اشاره به اینکه کشمکش‌های میان شهرداری، محیط ‌زیست و فرمانداری موجب شده تا مکان مناسبی برای دفن اینگونه زباله مشخص نشود، ادامه داد: فعلاً برای تهیه زمین مناسب برای اینگونه زباله‌ها دچار مشکل هستیم.شیخ رضایی با اعلام اینکه برخی از زباله‌های خانگی هم زباله عفونی است، بر ایجاد فرهنگ تفکیک زباله از مبدا تأکید و این پرسش را مطرح می‌کند آیا زباله‌های عفونی تولید شده در منازل نیز تفکیک می‌شود؟وی با اشاره به اینکه در شهر آمل یک شرکت خصوصی اینگونه زباله‌ها را جمع آوری می‌کند، گفت:متأسفانه شرایط حمل زباله ها توسط این شرکت هم بهداشتی نیست.رئیس نظام پزشکی ساری با اشاره به اینکه نظام پزشکی تیم بازرسی و نظارت ندارد، ادامه داد: بودجه رسمی و دولتی نداریم و در یک ساختمان اجاره ای هستیم.

*دفن پنهانی زباله‌های خطرناک بیمارستانی

نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز ضمن هشدار نسبت به ادغام زباله‌های بیمارستانی با زباله های شهرداری در برخی استان ها، گفت: این مسئله موجب شده تا شیرآبه این زباله ها وارد رودخانه ها و دریاها شود. محمد حسین قربانی درباره برخی اظهارنظرهای مبنی بر اینکه 90 درصد بیمارستان ها مجهز به دستگاه های بی خطرسازی هستند، افزود: به نظر می رسد این آمار و ارقام تا حدی غیر واقعی است زیرا در بیمارستان های مراکز استان ها و بسیاری از شهرستان ها هنوز مجهز به دستگاه های بی خطرسازی زباله ها نیستند.این مسؤول ادامه داد: واقعیت آن است که به جهت نبود دستگاه های بی خطر سازی در بیمارستان ها، متاسفانه این زباله های بیمارستانی مخلوط با زباله های شهرداری می شود و در محل دفن زباله ها ریخته شده که آسیب و آفت های فراوانی را به همراه دارد.قربانی تصریح کرد: در بسیاری از شهرهای کوچک حداقل امکانات برای از بین بردن زباله های بیمارستانی وجود ندارد؛ آمار و ارقام وزارت بهداشت برای مرکز تهران است و بعید است این آمار کل کشور را در بر گیرد زیرا شهرهای کوچک از داشتن چنین امکاناتی بی بهره هستند.وی یادآور شد: ادغام زباله های بیمارستانی با زباله های شهرداری سبب شده تا شیرآبه این زباله ها وارد رودخانه ها، تالاب ها و دریاها شود که بدون شک خطرات زیادی را به دنبال خواهد داشت.نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، گفت: متاسفانه در حوزه شمال کشور این مشکلات دو چندان است که دریای خزر را با خود درگیر کرده لذا به نظر می رسد برای جلوگیری از بحرانی شدن وضعیت متولیان امر چاره ای بیندیشند.