تیزی یک مصوبه بر پیکر سمپاد ۳۰ ساله

آیا با حذف مدارس سمپاد از دوره متوسطه اول و اجرای شهاب، واقعاً به استعدادها توجه خواهد شد یا مصوبه آموزش و پرورش چون تیزی، پیکر سمپاد را دو نیم کرده و دوره متوسطه اول را حذف کرده است؟16 بهمن ماه بود که وزیر آموزش و پرورش از مصوبه حذف آزمون در مدارس ابتدایی و حذف آزمون ورودی مدارس خاص خبر داد.

همزمان با این اقدام که در جهت کاهش استرس و ایجاد نشاط در مدارس ابتدایی عنوان شده بود، خبر دیگری منشر شد؛ خبری که از حذف تدریجی مدارس دوره اول سمپاد و نمونه دولتی خبر می‌داد.این 2 خبر به هم متصل شد و عنوان شد که آزمون‌های ورودی مدارس منجر به رقابت ناسالم و استرس می‌شود و در نهایت ضمن حذف این آزمون‌ها در پایه هفتم، مدارس سمپاد و نمونه دولتی هم در دوره اول طی سه سال حذف می‌شوند.

مدارس سمپاد، مدارسی ویژه دانش‌آموزان تیزهوش در کشور است که به پرورش استعدادهای علمی و تربیتی دانش‌آموزان تیزهوش می‌پردازد و آنها را برای ورود به مدارج بالای علمی آماده می‌کند؛ مدارسی که مدت‌هاست مورد بی‌مهری قرار گرفته است.

* ماجرای حذف سمپاد

از سال 1389 به بعد تعداد مدارس سمپاد افزایش یافت اما در دوره فعلی مسئولان آموزش و پرورش معتقدند که این افزایش، بی رویه بوده و به ضرر استعدادهای درخشان بوده است.

ابراهیم سحرخیز معاون سابق آموزش و پرورش، اواسط اسفند سال 94، زمانی که مشاور کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بود در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت: خبرهایی که این روزها در مورد مدارس سمپاد دنبال می‌کنیم حکایت از یک برنامه از پیش تعیین شده برای هدایت دانش‌آموزان این قبیل مدارس یا دیگر دانش‌آموزان متقاضی و داوطلب ورود به مدارس استعدادهای درخشان به مدارس غیردولتی دارد؛ در حقیقت تصور می‌کنیم همه این صحبت‌ها زمینه‌‌ساز و بسترساز این تفکر است که بازار مدارس غیردولتی را گرم کنند و روز به روز بر تضعیف مدارس دولتی اضافه شود.

وی ادامه داد: وزیر آموزش و پرورش اعلام کرده است شاخص تعیین دانش‌آموز تیزهوش نسبت به سایر دانش‌آموزان 2.28 درصد است که البته برخی شاخص‌ها به عدد دیگر هم اشاره می‌کند و این میزان تا عدد 4 درصد هم هست یعنی در این خصوص اتفاق نظری وجود ندارد.

سحرخیز اضافه کرد: حالا اگر همین میزان 2.28 درصد را شاخصی به عنوان تعیین دانش‌آموزان تیزهوش برای ورود به مدارس خاصی مثل استعدادهای درخشان در نظر بگیریم، باز هم عدد حضور دانش‌آموزان در مدارس سمپاد در بسیاری از استان‌ها به این میزان نمی‌رسد پس چرا یکباره اعلام می‌شود که مدارس سمپاد تعطیل می‌شود یا اجازه ورود دانش‌آموزان جدید در دوره دوم متوسطه در این مدارس در بعضی از استان‌ها داده نمی‌شود؟

وی تصریح کرد: هم در سند تحول آموزش و پرورش آمده است و هم عقل و منطق حکم می‌کند که دانش‌آموزان در دو طیف به آموزش‌های ویژه نیاز دارند؛ گروه اول دانش‌آموزان با نیازهای ویژه هستند که در مدارس استثنایی تحصیل می‌کنند و گروه دوم دانش‌آموزان تیزهوش هستند که آموزش‌های ویژه‌ و بالاتر از سطح معمولی را نیاز دارند و برای رشد و بالندگی آنها، مدارس سمپاد ایجاد شده است و نباید این مدارس تعطیل شود.

سحرخیز با بیان اینکه عدالت آموزشی یکی از کلیدواژه‌های سند تحول آموزش و پرورش است، گفت: عدالت به این معناست که اگر فرصتی وجود دارد فقط برای دانش‌‌آموزان مراکز استان‌ها نباشد و دانش‌آموزان سایر شهرها که از هوش بالایی برخوردارند، از نعمت حضور در مدرسه محروم نباشند.

وی ادامه داد: ما در دولت گذشته آمدیم اعلام کردیم که عدالت آموزشی ایجاب می‌کند که دانش‌آموزان هر شهرستان، مدرسه تیزهوشان داشته باشند و اگر رشد کمی در تعداد بعضی از مدارس سمپاد استان‌ها ایجاد شده است متأثر از این نگاه بوده است و البته برای حضور در این مدارس آزمون در نظر گرفته شد.

سحرخیز توضیح داد: برخی معتقدند که این آزمون‌ها نمی‌تواند شاخص مناسبی برای حضور دانش‌آموزان در مدارس تیزهوشان باشد، می‌توانند درباره آزمون بررسی و تحقیق کرده و تغییراتی در آن ایجاد کنند تا شیوه‌های گزینش را اصلاح کنند.

* نگرانی‌های رهبر معظم انقلاب در سال 95 نسبت به  وضعیت مدارس سمپاد

یک سال قبل از مصوبه حذف آزمون در دوره ابتدایی و پایه اول متوسطه اول، رهبر معظم انقلاب نسبت به وضعیت مدارس سمپاد اظهار نگرانی کرده بودند.

رهبر معظم انقلاب در تاریخ 28 مهر ماه 1395 در جمع نخبگان علمی جوان کشور فرمودند: «جوانها، بخصوص جوانان نخبه- هدایای نفیس الهی هستند به یک ملّت و یک کشور. همه‌ی کشورها از چنین هدایایی، با این حجم، با این گستردگی، با این عدد فراوان برخوردار نیستند. این یکی از خصوصیّات کشور ما است که در آن استعدادهای انسانی، با کیفیّت خوب و کمّیّت فراوان وجود دارد؛ این جزو خصوصیّات کم‌نظیر کشور ما است؛ این یک هدیه‌ی الهی است، هدیه‌ی بسیار نفیس و باارزشی است. نتیجه این است که مسئولان کشور بایستی این امانتها را گرامی بدارند، حفظ کنند، چون این هدیه امانتی است در دست مسئولان؛ از بنیاد نخبگان و آقای دکتر ستّاری و شورای عالی انقلاب فرهنگی بگیرید، تا وزارت آموزش عالی و بهداشت‌ودرمان و آموزش‌وپرورش و بقیّه‌ی دستگاه‌های دولتی که ارتباطی با نیروی انسانی و با نیروی جوان میتوانند داشته باشند؛ اینها در دست آنها امانتند. امانت نفیس را باید خیلی مراقبت کرد؛ برای حفظ آن، و آن‌وقتی که این امانت قابل رویش و افزایش است، برای رویش و افزایش آن باید احساس مسئولیّت کنید».

رهبر معظم انقلاب در بخش دیگری از سخنان‌شان فرمودند:«یک نکته‌ی دیگری که حالا وزیر محترم آموزش‌وپرورش هم اینجا حضور ندارند لکن به گوش ایشان باید برسد، [این است که‌] من از این مسئله‌ی سمپاد -این سازمان ملّی پرورش استعدادهای درخشان- نگرانم. گزارشهایی که به من میرسد، گزارشهای خرسندکننده‌ای نیست؛ این سمپاد خیلی مهم است. این کار خیلی مهمّی است و آن نکته هم که اشاره کردند که یک تعداد زیادی مدرسه بر اساس این [طرح تأسیس شده‌]، این متوقّف به این است که این سازمان خوب بچرخد و خوب اداره بشود؛ گزارشهایی که به ما میرسد در این جهت، گزارشهای خرسندکننده‌ای نیست».

* چرا سمپاد حذف شد؟

فاطمه مهاجرانی سرپرست مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان معتقد است که آنچه امروز بر سر سمپاد آمده است، به دلیل گسترش بیش از اندازه آن در گذشته بوده است.

وی هفته گذشته در یک برنامه تلویزیونی گفت: اگر حضور در سمپاد به 2 از 100 باز می‌گشت شاید الان دوره اول ما هم سرجایش بود. ما با نگاه پیشگیرانه در سمپاد حرکت نکردیم.

وی گفت: خیلی از دوستان از من توقع داشتند که خیلی زودتر درباره این موضوع صحبت کنم، ولی به جهت اینکه نخبه‌پروری در ایران یک پدر محکم و مهربان دارد که رهبر معظم انقلاب هستند و از طرفی وزیر آموزش و پرورش در این خصوص صحبت کردند، به هیچ عنوان نیازی حضور من به عنوان مسئول سمپاد نبود.

سرپرست مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش‌پژوهان جوان افزود: آن چیزی که بنده با آقای وزیر و دیگر همکاران صحبت کردم، اصلا موضع سمپاد نبود بلکه موضع آزمون بود.

وی ادامه داد: چرا انقدر آزمون استعدادهای درخشان داوطلب دارد؟ چه اتفاقی افتاده که انقدر مورد عنایت قرار گرفته است واقعیت این است که اگر این سؤال‌ها درست پاسخ داده شود دیگر نیاز نیست از هر 15 نفر، یک نفر را در آزمون انتخاب کنیم بلکه می‌توانستیم مثل گذشته آن کسانی که واقعا استعدادش را داشتند، در مدارس ورود پیدا کنند.

* شهاب به جای سمپاد

آموزش و پرورش به دنبال اجرای طرح شهاب در مدارس است تا بتواند از راه‌های دیگری دانش‌آموزان استعدادهای درخشان را شناسایی و پرورش دهد.حال باید دید آیا با حذف مدارس سمپاد از دوره متوسطه اول و اجرای شهاب، واقعا به استعدادها توجه خواهد شد یا مصوبه آموزش و پرورش چون تیزی، پیکر سمپاد را دو نیم کرده و دوره متوسطه اول را حذف کرده است.