تمشک، سوغات تابستانه کوهساران سوادکوه

گزارش-حلیمه خادمی : میوه های جنگلی در مازندران ظرفیت مهم جهت کسب درآمد به شمار می روند. در فصل بهار،تابستان و پاییز خانواده های مازندرانی به صورت خانوادگی و دست جمعی با ورود به جنگل ها بدون صرف هزینه کاشت و داشت،این نعمت الهی را برداشت می کنند و در منازل خود به صورت سنتی […]

1

گزارش-حلیمه خادمی : میوه های جنگلی در مازندران ظرفیت مهم جهت کسب درآمد به شمار می روند. در فصل بهار،تابستان و پاییز خانواده های مازندرانی به صورت خانوادگی و دست جمعی با ورود به جنگل ها بدون صرف هزینه کاشت و داشت،این نعمت الهی را برداشت می کنند و در منازل خود به صورت سنتی آن را تبدیل به مربا،ترشی و رب کرده و به بازار عرضه می کنند.

از اواخر اردیبهشت تا پایان مرداد از تونل شیرگاه که گذر می کنیم در هر چند صد متر مردی با کلاه حصیری را می بینی که مشغول فروختن تمشک است و مسافرانی که کنار جاده ترمز می کننند و از این میوه جنگلی می خرند.

قربانعلی بزرگی بیست سال است که از فروش میوه های جنگلی امرار معاش می کند در گفتگو با حرف می گوید: هر کاری مهارت خاص خود را می طلبد و ما می دانیم برای چیدن تمشک به کدام نقاط جنگلی برویم.

جنگل های شمال با سخاوتمندی در طول ادوار به طریق مختلف در امرار معاش حاشیه نشینان جنگل موثر بوده ،میوه های وحشی  بهاره و پاییزه به نوعی اشتغال زایی در پی داشته و بدون گرفتن تسهیلات بانکی و ضامن معتبر یک خود اشتغالی در جهت  اقتصاد مقاومتی است.

دوازده ساعت در شبانه روز وقت قربانعلی و همراهان صرف چیدن وفروش تمشک می شود. وی می گوید: بعد اذان صبح خانه را به مقصد جنگل هایی که تمشک دارد ترک می کنیم تا چند ساعت بی وقفه تمشک می چینیم و از ساعت یازده صبح کنار جاده به فروش می رسانیم.

هدف خیلی از گردشگران که از گدوک عبور کرده و به سوادکوه نزدیک می شوند خرید تمشک از قربانعلی و همراهانش است. چند دقیقه ای که در کنار قربانعلی ایستاده بودم تا با او گفتگویی داشته باشم ،مسافران زیادی گفتگو ما را به قصد خرید تمشک قطع کردند.

آقای بزرگی در حین فروختن تمشک به دست دلبازی طبیعت اشاره می کند و می گوید در این بیست سال ندیده ام جنگل خالی از تمشک باشد ،شاید تغییرات آب و هوایی میزان تمشک را کاهش یا افزایش دهد اما به صفر نرسیده است. او گفت روزانه ده کیلو تمشک تا قبل طلوع آفتاب می چینیم.

خاطرات نوستالوژیک دوران کودکی خود را به یاد می آورم که چگونه در میان بازی های کودکانه من و دوستانم چیدن تمشک و ازگیل ، شوقی وصف نشدنی برای ما داشت،لذت خوردن تمشک،ازگیل ،ولیک پای بوته و درختان مزه ی دیگری داشت،هیچ گاه سطل تمشک با تمشک باز نمی گذشت به قصد لذت خوردن تمشک کنار بوته های تیغ دار راهی جنگل می شدیم،حتی تیغ ها مانعی برای آن مزه شیرین کودکانه نبودند.

امروز می بینم برای زنان زیادی در سوادکوه تمشک طعم زندگی می دهد،تفریح زیبای دیروزما که چیدن یک خوراکی خوشمزه بود،برای برخی زنان هم منبع درآمد است و هم غذایی طبیعی که برسر سفره قرار می دهند.

خاله زینب از جمله بانوان سوادکوهی است که با چیدن میوه های  وحشی جنگلی در فصول مختلف امرار معاش می کند.خاله زینب عنوان کرد:  دوفرزند خود را با فروش محصولات جنگلی بزرگ کرده ام و برای خانواده چهار نفره  خانه ساختیم.این بانوی پرتلاش می گوید:در سن دوازده سالگی پدرم را از دست دادم از آن زمان همراه برادرم به دامداری مشغول شدم و با جنگل و میوه های وحشی آشنا شدم،از آن تاریخ تا امروز با فروش میوه های وحشی تمشک،ولیک،ازگیل،کولک،آلو جنگلی،بنفشه،گل گاو زبان، مربا،ترشی امورات زندگی پیش می رود.

زینب از زندگی راضی است و گلایه ای ندارد و با شجاعت تمام اینگونه مردانه ادامه می دهد که با خانه نشینی و کاسه چه کنم دست گرفتن حفظ آبرو نمی شود باید تلاش کرد،من از این داده خداوند استفاده می کنم و بدون اینکه وارد هیچ اداره یا ارگانی شوم و فرم  استخدام پر کنم،سفره زندگی خانواده ام را به کمک شوهرم پر می کنیم.

گاهی نگاه گذرا به زندگی بعضی از افراد داشته باشیم می فهمیم غیرت،چیزی است که از جوهر و درون مایه این افراد نشات گرفته و به ما گوش زد می کند باید همیشه و در همه حال سپاسگزار نعمت های خدا بود،اینان درس مقاومت به ما می دهند.

زنان و مردان بی مدعا که نان آوران سخت کوش فرزندان هستند با لبخند از عشق به فرندان می گویند که چه اندازه به آینده فرزندان امیدوار هستند،خاله زینب از کلاس های ورزشی و هنری فرزندانش با افتخار سخن می گوید که دو دخترم با درآمد همین میوه های جنگلی در کلاس های آموزشی شرکت می کنند و ما یک زندگی آرام  داریم.

*نرخ بالای بیکاری در سوادکوه

محمد اسماعیلی رئیس جهاد کشاورزی عنوان کرد:سوادکوه با جمعیت 9 نفر درکیلومتر مربع 8/16 درصد نرخ  بیکاری را دارا است که نسبت به وسعت شهرستان نرخ بیکاری بالا است،کارهایی که هزینه نداشته باشد جهت ایجاد اشتغال بسیار هائز اهمیت است، ازمحصولات خود رو شهرستان می توان به عنوان درآمد زایی بهره برد.

وی افزود : حمایت و آماده کردن شرایط برای افرادی که از گیاهان خود رو جنگلی،دارویی و میوه ها درآمدزایی دارند به نوعی حمایت از تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی است زیرا چرخه  اقتصاد فعال می شود وگردشگران با این نوع محصولات بومی محلی آشنا می شوند،ما قدرت و امکان تولید ثروت را داریم فقط با نگاه دقیق تری باید اطراف نگاه کنیم و با مدیریت پیش رویم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی سوادکوه با اشاره به  افرادی که کنار خیابان با فروش محصولات جنگلی به نوعی اشتغال را ایجاد کرده اند اظهار داشت: تمشک گیاهی است که نیاز به کود و سم و هزینه جانبی ندارد،کمی پشتکار و مدیریت می تواند اراضی شیب دار سوادکوه را  به محل پرورش تمشک اصلاح شده تبدیل کند.

اسماعیلی تصریح کرد : پرورش تمشک اصلاح شده و گیاهان دارویی علاوه بر ایجاد درآمد،نگه دارنده خاک هستند،بارندگی و از بین رفتن جنگل موجب شده شهرستان سوادکوه جزء مناطق سیل خیز تبدیل شود و کشت گیاهان در اراضی  شیب داراز ریزش آب و خاک جلوگیری می کند. وی افزود: گیاهان وحشی به شرایط سخت و کوهستانی سواد کوه عادت کرده اند اسماعیلی معتقد است با توجه به اینکه با کمبود آب مواجه هستیم و کشاورزی با آبیاری قطره ای برای کشاورزان توجیه اقتصادی ندارد کشت گیاهان وحشی که  کم هزینه هستند و نیاز به آب فراوان ندارند گزینه ی مناسبی برای شهرستان به شمار می روند.

زندگی افراد زیادی  با طعم تمشک،ازگیل ،ولیک است،جنگل های شمال فقط زیبایی ،سرسبزی  نیست با نگاه دقیق می توان به برگ برگ بوته ها و پی بردن به خواص دارویی برگ بوته تمشک،تلکا،پونه،الزی تحریم ها را شکست،بهرمندی از دادهای خداوند و ایجاد اشتغال خود یک سیاست درست است،درآمد حاصل از فراورده های جنگلی گاهی بیش از حقوق پشت میز نشینی است.

گاهی کسب درآمد همراه با نشاط و تفریح است لذت قدم زدن در جنگل،هوای مطبوع،دست جمعی کار کردن از خواص این کار است.