ایجاد انگیزه؛ حلقه مفقوده در فرهنگ کتابخوانی

گفت و گو – یاسر معافی : کتاب تنها دوستی است که در هر لحظه زمانی و بدون هیچ‌گونه خستگی همواره در کنار انسان است، تا بتواند چراغ راه وی شود.پرداختن به کتاب و کتابخوانی امروزه یکی از دغدغه‌های اصلی به شمار می رود پس به همین جهت ایجاد و راه‌اندازی کتابخانه در اقصی و نقاط کشور یکی از ملزومات اساسی به شمار می‌رفت که خوشبختانه این امر مهم چند سالی است که بیش‌ازپیش در کشور و استان مازندران ما رونق گرفته است .در روزگاری که سرانه‌ مطالعه در یك جامعه، یکی از اساسی‌ترین شاخصه‌های توسعه‌یافتگی به شمار می‌آید، به گواه بازار راکد نشر و تیراژهای حداقلی، سرانه‌ مطالعه در کشور ما برخلاف برخی آمارهای خوش بینانه رو به کاهش است وقتی قرار است ارزش‌ها در یک جامعه ترویج و نهادینه شوند، مدیران و سیاست گذاران فرهنگی می‌بایست با استفاده از ابزارهای اجتماعی در برجسته کردن، و محافظت از شأن و منزلت آن ارزش بکوشند. بنابراین اگر مطالعه یک ارزش مهم باشد که هست؛ هنوز که هنوز است رسانه‌ی ملی حتی یک برنامه مستقل و قابل تامل که برای معرفی آثار و ترغیب مخاطبان به مطالعه برنامه ریزی شده باشد، روی آنتن نبرده. این در شرایطی است که ترویج فرهنگ کتابخوانی، ارتقاء دانش عمومی و… شعارهای مکرری است که در اساسنامه‌ تمام سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی به آن اشاره شده است .

مرضیه فلاح کردآبادی متولد 1361 دانشجوی دکتری رشته ذخیره و بازیابی اطلاعات و دانش آموخته کارشناسی ارشد علم اطلاعات دانش شناسی با 11 سال سابقه فعالیت در حوزه کتابخانه اكنون به عنوان ‏ رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان قائمشهر مشغول خدمت رساني به هموطنان است.‏در سوابق فعالیتهای اجرایی ایشان می توان به کتابدار کتابخانه عمومی شهیدان مرادی سوادکوه شمالی از سال 79تا91،مسئول کتابخانه عمومی شهید کمیل ایمانی زیراب از سال 91تا94، مسئول کتابخانه عمومی شهیدان وطنی شهرستان قائمشهر سال 94 و رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان قائمشهر از آبان 94 تاکنون اشاره کرد.

به بهانه 24 آبان روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار و همچنین انتخاب این فعال کتابخانه ای به عنوان مدیر و كتابدار نمونه کشوری از سوي نهاد كتابخانه هاي عمومي كشور، گفت وگويي را با ایشان انجام داده ایم که تقدیم خوانندگان می شود.‏

* تعريف شما از كتابدار؟

كتابدار به فردي اطلاق مي شود كه امور مربوط به تنظيم كتب در قفسه ها، تدوين و ماشين كردن فيش هاي كتابخانه، تعيين كتب لازم براي تكميل يك طبقه كتاب يا يك كتابخانه، ايجاد و توسعه و تكميل كتابخانه ها و يا طرح ريزي، هماهنگي، اجرا و سرپرستي فعاليت هاي فوق را عهده دار مي باشند. اخلاق حرفه ای کتابداری در این بین از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

*موفقيت خود در انتخاب شدن به عنوان نمونه كشوري را وابسته به چه عواملي مي دانيد؟

اول توکل به خدا، دوم پشتکار و سوم حمایت همه همکاران، در ضمن دیگر عوامل نیز استفاده از تجربيات مديران كتابخانه ها وسعي و تلاش و پشتكار و وجدان كاري و رفتار شغلي و اخلاق و تشويقات و امتيازات ويژه و اهداف شغلي آينده و عملكرد توسعه و علاقه وافر ميدانم و نيز ملاكهايي چون حسن خلق، توانايي انتقال اطلاعات به ديگران، دارابودن خلاقيت، ابتكار و نوآوري و وظيفه‌شناسي و مسؤوليت پذيري، آشنايي و مهارت در استفاده از تجهيزات كتابخانه‌اي.

* آينده جايگاه كتابداري را چگونه ارزيابي مي كنيد؟

به نظر من كتابداري منزلت و مقام بسيار والايي دارد ولي هنوز در جامعه ايران نتوانسته است جايگاه اصلي خويش را پيدا كند. البته در حال حاضر، در مقايسه با گذشته با توجه به تبليغات انجام شده در اين حوزه، برگزاري سمينارها، ورود فارغ‌التحصيلان كتابداري در عرصه كار، تأليف مجلات كتابداري و تأليف كتاب هاي متعدد در اين حوزه، شناخت جامعه به اين حرفه افزايش يافته ولي هنوز جايگاه واقعي خود را در جامعه پيدا نكرده است.

* مهم ترين عامل موفقيت يك كتابدار چيست؟

مهمترين عامل موفقيت يك كتابدار در كتابخانه عمومي خلوص نيت، و خدمت رساني به مردم،علي الخصوص تكريم ارباب رجوع و جذب اعضا،جذب خيرين و مشاركت هاي مردمي،عملكرد مثبت و مسئوليت پذيري و وظيفه شناسي ونظم مي باشد كه باعث مي‌شود به مراحل بالاتر نيز ارتقا يابد.من هميشه خدا را ناظر بر كارهايم مي بينم و مفتخرم كه در خدمت خلق هستم.

* خودتان چقدر کتاب می‌خوانید؟

هر کتابداری برای توفیق بیشتر در خدمات و فعالیتهایش، باید اطلاعات عمومی و تخصصی خود را افزایش دهد و دست کم چند ساعت از وقت خود را به مطالعه کتاب و دیگر منابع اطلاعاتی اختصاص دهد.همچنین در طرح کتابخوان ماه هر ماه 4 کتاب از سوی نهاد کتابخانه های عمومی معرفی و ضمن معرفی به اعضا کتابداران و مدیران باید مطالعه و به اعضا معرفی کنند.

*برای ترویج کتاب و کتابخوانی در بین مردم چه راهکاری دارید؟

اولین آشنایی کودک با کتاب، در خانواده و محیط خانواده انجام می‌گیرد.باید توجه داشت که برنامه‌ریزی برای توسعه کتابخوانی باید از خانواده شروع شود. در عامل خانواده، عوامل فرعی زیادی تاثیر گذارند که هر یک به نحوی مقوله مطالعه را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این عوامل، شامل سطح سواد والدین، برخورد والدین و سایر اعضای خانواده با کتابخوانی، امکانات فرهنگی خانواده و شغل والدین است.

*مشکلات شما در کتابخانه و انتظارتان از مسئولین چیست؟

مشکلات کتابخانه به لطف مسئولین تا حدی برطرف شده است و انتظارم نیز این است که برای توسعه و ترویج این فرهنگ مهم تلاش های جدی تری صورت‌ گیرد و نسبت به دیگر نیازمندی‌های کتابخانه چاره ایی بیندیشند.کتابخانه عمومی می تواند همسو با مسئولان فرهنگی با اعمال سیاست های برنامه ریزی شده، فرهنگ کتابخوانی را در جامعه نهادینه نماید،به شرط آنکه نگاه ویژه و جدی تری به کتابخانه ها شود.

*استقبال مردم از کتاب و کتابخوانی در قائم شهر چگونه است؟

خوشبختانه آنچه که به من شوق بیشتر انجام کارهای فرهنگی می دهد شور و اشتیاق مردم نسبت به کتاب و کتابخوانی است.

*کدام گروه سنی بیشتر به کتابخانه مراجعه می کنند؟

مراجعه کنندگان زیادی با سلایق مختلف داریم کودکان ،نوجوانان ، جوانان ، دانش آموزان، دانشجویان و کارمندان، که در این بین نیازمند منابع جدید در حوزه کودک، کتاب های مرجع و منابع دیداری و شنیداری هستیم.

*چه حمایت هایی از شما و کتابخانه می شود؟

این کتابخانه زیر نظر نهاد کتابخانه های عمومی کشور اداره می شود و قسمت عمده منابع و هزینه های جاری کتابخانه نیز از این راه تامین می شود و نیازمند کمک خیران در این بخش هستیم. ناگفته نماند پیشرفت های کتابخانه عمومی قائم شهر مدیون حمایت های بی دریغ خانم ولی پور مدیرکل کتابخانه های عمومی مازندران است که دلسوزانه در حوزه کتاب و کتابخوانی قدم هایی بزرگی برداشته اند و همچنین حمایت هایی که از سوی همکاران ستادی اداره کل کتابخانه عمومی استان به ویژه معاون اداری مالی اداره کل کتابخانه های عمومی استان به کتابخانه عمومی قائم شهر شده است قابل تقدیر و تشکر ویژه است.

*وضعیت کتابخانه عمومی قائم شهر چگونه است؟

شهرستان قائم شهر 6 باب کتابخانه دارد 3 باب کتابخانه شهری، 2 باب کتابخانه روستایی جدیدالتاسیس و یک باب کتابخانه مشارکتی؛ در 2 نقطه در شهر و روستا بر اساس تقاضای بخشدار مرکزی ، دهیار، رئیس واعضا شورا اسلامی و خیرین ،شهردارارطه 2 مکان برای احداث کتابخانه عمومی پیشنهاد شده که جهت بازدید کارشناس اداره کل  وکلنک زنی در22 بهمن مکاتبات اداری صورت گرفته :  شهر ارطه و  روستای کلاکر محله. کتابخانه عمومی قائم شهر 13 هزار و 638 نفر عضو و 78 هزار و836 نسخه تعداد کل منابع کتابخانه ها در این شهرستان است . مهمترین مسئله در شهرستان قائم شهر که نیاز به بودجه دارد تعمیر و تجهیز سالن آمفی تئاتر کتابخانه عمومی جمشید احمدی می باشد با هزینه ای بالغ بر600 میلیون ریال که هم در بعد فرهنگی و اجتماعی سبب گردهمایی مفاخر، نویسندگان،  هنرمندان شده و از جنبه اقتصادی منبع درآمدی برای کتابخانه ها خواهد بود.در بخش خیران 6 ماهه اول سال 96 در بخش اهدای تجهیزات و کمک های نقدی و منابع شهرستان، خیرین نیک اندیش شهرستان بیش از 276 میلیون و 644 ریال به کتابخانه ها کمک نمودند.به دنبال راه اندازی کتابخانه استاندارد این شهرستان هستیم

*در پايان اگر نكته و سخني مانده لطفاً بفرماييد

انسان به تنهايي نمي تواند به موفقيت برسد اگر راهنمايي و حمايت وپشتيباني افراد مدير و مدبر ازجمله مديركل كتابخانه هاي عمومی استان و مسئولان زحمتكش و دلسوز كتابخانه عمومي و كارشناسان اداره كل وساير همكاران و اساتيد نبود هرگز اين موفقیت ها نصيب بنده نمي شد. من موفقيتم را اول لطف خدا و بعد مديون دعاي خير افرادي هستم كه آنها را از كتابخانه دست خالي راهي خانه شان نكرده ام ،هستم.