استانداردسازی، ضرورت سیستم توزیع و فروش

یک کارشناس نظام توزیع گفت: بدلیل نامگذاری برخی هایپرمارکت ها بدون استانداردسازی و برنامه ریزی، طولی نخواهد کشید شاهد آسیب های جدی در این حوزه خواهیم بود. غلامرضا عباسی، کارشناس ارشد خرده فروشی درباره فعالیت هایپرمارکتها در نظام توزیع ایران اظهار داشت : جمله حکیمانه و معروف «تشخیص نصف درمان است» را همگان شنیده ایم اما در مقام عمل گاهی اوقات بعد از تشخیص صحیح در درمان دچار خطا می شویم.
وی افزود: موضوعات اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی از این قاعده مستثنی نبوده و تجربیات فراوانی وجود دارد که دولتمردان در کنار مشاوران اقتصادی برجسته، بسیاری از بیماری های اقتصادی کشورمان را به درستی تشخیص دادند ولی به دلایلی یا از درمان آن عاجز مانده و یا متاسفانه در مقام عمل و درمان ریشه ای دچار خطا شده و یا به تزریق مُسَکِن اکتفا نموده اند.
عباسی خاطرنشان کرد : یکی از بیماری های مزمن اقتصاد ایران نظام توزیع کالا و خدمات می باشد. می دانید در صورتیکه نظام توزیع در اقتصاد کلان کشوری دچار عارضه شود، بهترین و با کیفیت ترین محصولات ملی، به درستی بدست مصرف کنندگان نهایی یا بخش سوم اقتصاد نخواهد رسید و در صورت دستیابی رضایت آنها را فراهم نخواهد کرد.
این کارشناس ارشد خرده فروشی تصریح کرد : یکی از ارکان نظام توزیع کالا و محصولات، شبکه گسترده خرده فروشی و به اصطلاح فروشگاههای زنجیره ای است. در این مجال لازم است جهت افزایش سطح دانش خرده فروشی خوانندگان محترم توضیح مختصری در خصوص انواع سیستم های فروشگاهی و مدل های خرده فروشی در دنیا ارائه شود تا پس از بررسی نیازهای بخش توزیع اقتصاد کشورمان، پیشنهاداتی کاربردی و عملیاتی تقدیم شود.
وی در ادامه افزود: در یک تقسیم بندی کلان می توان سیستم های فروشگاهی را به چهار دسته تقسیم نمود:
۱. فروشگاههای خرده فروشی۲. فروشگاههای عمده فروشی۳. فروشگاههای اینترنتی۴. فروشگاههای ترکیبی
عباسی خاطرنشان کرد : با توجه به وجود اختلاف نظر در تعداد دقیق مدل های پیاده سازی شده فروشگاههای خرده فروشی، با اطمینان می توان گفت در حال حاضر بیش از ۱۵ مدل خرده فروشی فروشگاهی در دنیا شناخته شده و در منابع علمی مدیریت خرده فروشی به عنوان مرجع به آن ارجاع می دهند. جهت جلوگیری از ابهام، کاهش پیچیدگی و سهولت تشخیص مردم در شناسایی انواع خرده فروشی ها، صرفا به ۱۰ نوع پرکاربرد و شناخته شده از انواع خرده فروشی ها اشاره می کنیم:
۱- فروشگاه محلی (Local & Express Store)۲- فروشگاه­های در دسترس (Convenience Store or C-Store)۳- فروشگاه انحصاری (Exclusive outlets)۴- خواربار فروشی (Grocery Store)۵- سوپر مارکت بزرگ (Big Super Market) ۶- فروشگاه­های زنجیره­ای (Chain Stores)۷- فروشگاه­های قسمتی (Department Stores) ۸- سوپر استور (Super Store) ۹- فروشگاه­های تخفیفی (Discount Stores) ۹-۱) فروشگاه­های کلوز اوت (Closeout) ۹-۲) فروشگاه­های اوت لت (Outlet) ۹-۳) فروشگاه­های ورهوس (Warehouse Store) ۱۰- هایپرمارکت (Hyper Market)
وی افزود: هایپرمارکت یا ابربازار، نوعی از فروشگاه ها هستند که ترکیبی از سوپرمارکت و فروشگاه چند قسمتی محسوب می­ شود. هایپرمارکت ها به نوعی مادر تمامی فروشگاه­های خرده­ فروشی محسوب می شوند. این مراکز خرید، وسعت سطح فروشی معادل ۱۰.۰۰۰ الی ۱۰۰.۰۰۰ مترمربع را دارا می­باشد. ناگفته نماند حداقل استاندارد هایپر مارکت ها در ایران ۵۰۰۰ مترمربع میباشد. فاصله مطلوب برای دو هایپرمارکت بستگی به بافت جمعیتی، سطح دسترسی راحت عمومی و گستردگی شهر دارد. این نوع فروشگاه­ها معمولاً در کنار اتوبان­ها یا مداخل خروجی شهر و یا ورودی شهر احداث می ­شود و همه کالاها زیر یک سقف عرضه می شود.عباسی خاطرنشان کرد : الگوی توسعه خرده فروشی های زنجیره ای در کشور ما به عنوان نسخه درمان نظام بیمار توزیع و فروش، کدام مدل و به چه میزان از مدل های خرده فروشی را تجویز می کند؟آیا نهادهای متولی مدیریت کلان خرده فروشی در کشور، دارای «راهبرد استراتژیک» با رویکرد توسعه فروشگاههای زنجیره ای می باشند؟
متاسفانه در حال حاضر شاهد صدور مجوزهای بدون پشتوانه مطالعات عمیق در خصوص راه اندازی قارچ گونه انواع خرده فروشی های زنجیره ای در کشور هستیم. این پاشنه آشیل همان روایت تشخیص درست و درمان نادرست است.
این کارشناس ارشد خرده فروشی در ادامه اظهار داشت :یکی از مدل های بسیار پرطرفدار و محبوب سرمایه گذاران حوزه خرده فروشی در ایران، خرده فروشی های زنجیره ای از نوع “هایپر مارکت” است. بسیاری از هایپرمارکت های دارای مجوز در ایران صرفا واژه هایپر را در نشان تجاری و تابلوهای سردرب خود به یدک می کشند و متاسفانه در سیستم های داخلی خود به هیچ وجه تابع قوانین و مقررات و استاندارد هایپر مارکت ها در دنیا نیستند. به طور کلی هر کدام از انواع خرده فروشی های ده گانه ی اشاره شده، دارای استانداردهای علمی و مشخص در چارچوب شاخص هایی همچون: وسعت، مکان، دسترسی، تنوع کالا، تجهیزات، قیمت گذاری، منابع انسانی، ساعت فعالیت، خدمات مشتریان، سیستم های فروش و … می باشند.