اجرای نوای کهن موسیقی بومی در مازندران

نوای کهن موسیقی بومی البرزنشینان که روایتگر رنج‌ها و شادی‌های مردمان به رنج خو گرفته این دیار است در مازندران و در قالب جشنواره لیلم رنگ می‌گیرد تا سمفونی برای مفاخر موسیقی ایران باشد.

موسیقی بومی زیباترین میراث اجدادی مازندران، هنری برخاسته از نوای لِله  وای چوپانان و آوای لالایی مادران است که در اجتماع امروز حضور دارند و سینه‌به‌سینه به امروز رسیده است.

سومین جشنواره سراسری موسیقی بومی البرزنشینان- لیلِم با گردآوری مفاخر موسیقی استان‌های مختلف کشور در ساری برگزار می‌شود، جشنواره  موسیقی لیلم که جایش در تقویم رویدادهای بومی خالی بود، سه سالی هست که اهالی موسیقی البرزنشین را گردهم می‌آورد.

جشنواره لیلم تلاشی است برای رونق و احیای موسیقی آیینی و بومی البرزنشینان و پرداختن به آثاری که در فرهنگ کهن مردمان این سامان ریشه دوانده است.بخش رقابتی سومین جشنواره لیلم به اجراهای گروهی و انفرادی مازندرانی،تک‌نوازی سازهای بومی مازندران، دوتار،لله وا،دسرکوتن،غرنه،کمانچهٔ محلی،سرنا،تشت (لگن) ، آواز محلی مازندرانی،منظومه خوانی و مقالات پژوهشی در حوزه موسیقی بومی اقوام البرزنشین اختصاص دارد.

*بخش جنبی جشنواره نیز به گروه‌های موسیقی استان‌های البرز نشین(مازندران،گیلان،سمنان،قزوین،تهران،زنجان،آذربایجان شرقی واردبیل) ،اجرای گروه‌های موسیقی نواحی ایران(استان‌های بوشهر،سیستان و بلوچستان،خراسان و لرستان)،گروه‌های موسیقی بین‌الملل،کارگاه‌های آموزشی با موضوع قوم‌شناسی،سازشناسی استان‌های البرزنشین و…..،نمایشگاه ساخت سازهای بومی استان‌های البرزنشین و معرفی آموزشگاه‌های برتر در زمینه آموزش موسیقی مازندرانی اختصاص دارد.

*هنرنمایی زنان مازندرانی در موسیقی بومی

جشنواره موسیقی لیلم امسال نیز همانند سال گذشته با در نظر گرفتن بخش تشت نوازی (لگن) فرصت درخشش بانوان مازندرانی را فراهم کرده است. تشت لگن یا تشت لاک از وسایل زندگی مردمان این دیار است. این ساز کوبه‌ای درگذشته توسط یک یا دو نفر از بانوان در مجالس عروسی در روستاها نواخته می‌شد. هنگام نواختن لگن، با قرار دادن یک ظرف کوچک مانند نعلبکی روی لگن، افکت‌هایی نیز به این ساز داده می‌شد، اما متأسفانه امروزه دیگر در مراسم عروسی کمتر شاهد هنرنمایی زنان مازندرانی به‌وسیله این ساز بومی هستیم.

پژوهشگر فرهنگ بومی مازندران درباره تشت نوازی در مازندران گفت:لگـن یکـی از ابزار اصلـی زندگـی بومـی مازنـدران اسـت کـه در زمـان شـادی تغییـر کاربـری داده و به‌عنوان یـک سـاز از آن اسـتفاده می‌شد.

علی حسن نژاد در گفتگو با مهر می گوید: معمولاً بانـوان قدیمـی مازندرانـی مهـارت خوبـی در نواختن و اجرای ریتم‌ها بـا لگـن دارنـد. هنـگام نواختـن لگـن، بـا قـرار دادن یـک ظـرف کوچـک ماننـد نعلبکی روی لگـن، افکت‌هایی نیـز به این سـاز داده می‌شود.حسـن نـژاد افـزود: لگـن کـه وسـیله معمولـی زندگـی خانواده‌هاست، وقتـی در مراسـم مختلـف به‌عنوان سـاز استفاده می‌شود، در زمـره سـازهای کوبه‌ای قـرار می‌گیرد، چراکه نوازنـده بایـد بـا دو دست به‌صورت ریتمیـک لگـن را بـه صدا دربیاورد.

احد جاودانی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران نیز می‌گوید: جشنواره موسیقی بومی و محلی لیلم در اولین قدم سعی در بازشناساندن اصالت‌ها، شناخت آسیب‌ها و ارائه راهکار در سایه بازآفرینی اصالت فرهنگی، معرفی نسل آینده برای حفظ و صیانت آن و تثبیت و تقویت بخش‌های در آستانه فراموشی دارد.

وی تصریح کرد: موسیقی بومی مازندران هنری است که مریدانش درافت و خیز حاصل از هجوم رسانه‌ها و سیستم‌های ارتباطی و تبلیغاتی رنگ‌باخته‌اند .

به باور دوستداران فرهنگ و هنر اصیل مازندران، مسئولان باید از گروه‌های موسیقی بومی و سنتی حمایت کنند زیرا موسیقی اصیل مازندران رو به فراموشی است.نواهای کهن موسیقی بومی از ابزارها و لوازم پیرامونی هر قوم که در طول تاریخ برای رفع نیازهای خود استفاده می‌کردند ساخته‌شده است که با آن نجواهای درونی خود را بی‌کلام بیان می‌کردند تا شادی و اندوه خود را به اشتراکی جمعی قرار دهند.سومین جشنوارهٔ موسیقی بومی البرزنشینان لیلِم از ۱ تا ۵ مرداد ۱۳۹۷ در مازندران برگزار می شود.